W Trosce o Twoje zdrowie – Poradnik Sanity
Co to jest tętno (puls)?
Tętnem nazywamy zależny od skurczów serca i elastyczności naczyń falisty ruch ściany tętnic. W celu oceny tętna określamy takie jego wartości jak miarowość, amplitudę, częstotliwość i czas trwania fali skurczowej. Wartość tętna informuje nas o częstotliwości akcji serca. W zależności od wieku norma różni się. Dla osób dorosłych wynosi ona około 70/min. Istotne znaczenie ma również poziom wytrenowania, bowiem u sportowców tętno spoczynkowe może być obniżone.
Czym jest saturacja?
Saturacja to stopień wysycenia tlenem hemoglobiny krwi tętniczej. Oznaczamy ją symbolem SaO2 , a czasami również SpO2 . Wartość prawidłowa powinna mieścić się pomiędzy 95-98%, a u osób po 70 r. ż. za normę uznajemy wynik w granicach 94-98%. Podczas tlenoterapii saturacja może wynosić nawet 99-100%.
Po co więc urządzenie zwane pulsoksymetrem?
Pulsoksymetr to urządzenie służące do nieinwazyjnego i bezbolesnego pomiaru dwóch wyżej opisanych wartości: częstotliwości tętna oraz saturacji krwi tętniczej. Działają one w oparciu o spektrofotometrię transmisyjną, wykorzystującą różne właściwości optyczne hemoglobiny utlenowanej i odtlenowanej. Równie istotna jest obecność pulsującego przepływu krwi w naczyniach, co umożliwia pomiar tętna. Każde takie urządzenie wyposażone jest w czujnik zakładany na palec, skrzydełka nosa lub małżowinę uszną. Jest ono szczególnie przydatne podczas podejrzenia i monitorowania niewydolności oddechowej, a także monitorowania tlenoterapii czy stanu ciężko chorych pacjentów. Pomiar może zostać zaburzony przez artefakty ruchowe, upośledzenie obwodowego przepływu krwi, zatrucie tlenkiem węgla a także przez różnego typu zmiany na paznokciach. Istotny wpływ na wynik mają również czynniki takie jak stres, aktywność fizyczna, zmęczenie, pora dnia czy napoje zawierające kofeinę.
Zalety pulsoksymetrii
- Jest to metoda nieinwazyjna i bezbolesna
- Ogranicza ilość wykonywanych badań gazometrycznych
- Bardzo proste w obsłudze urządzenie i brak konieczności kalibracji zapewniają szybkie uzyskanie wyniku
- Możliwe jest ciągłe monitorowanie stanu pacjenta
- Urządzenie jest w pełni mobilne i można je używać w każdych warunkach
- Badanie nie wymaga przygotowania
Zaburzenia związane z tętnem i saturacją#>
Wyróżniamy wiele rodzajów zaburzeń tętna, a każde z nich może być związane z inną, zazwyczaj dotyczącą serca, jednostką chorobową. W przypadku saturacji wynik poniżej normy świadczy o niewydolności oddechowej i jest ważnym sygnałem zmuszającym lekarza do dalszej diagnostyki i podjęcia odpowiedniego leczenia. Pulsoksymetr to z pewnością nieodzowny element wyposażenia każdego Szpitalnego Oddziału Ratunkowego.
Tachykardia
Tachykardia to stan, kiedy akcja serca wynosi powyżej 100/min. W odpowiedzi na bodziec fizjologiczny związana jest z wysiłkiem fizycznym czy stresem. Jeśli chodzi o patologie, należą do nich gorączka, hipowolemia, niedokrwistość, działanie leków, nadczynność tarczycy czy niewydolność serca.
Bradykardia
Bradykardia to częstość pracy serca poniżej 60 uderzeń na minutę. Może występować fizjologicznie u sportowców. Natomiast nieprawidłowości, którym towarzyszy bradykardia to między innymi niedoczynność tarczycy, zbyt wysokie stężenie potasu we krwi czy choroba niedokrwienna serca.
Kliniczne zastosowanie pulsoksymetru
Pulsoksymetr wykorzystujemy podczas:
- Niewydolności oddechowej
- Monitorowania czynności życiowych matki i płodu
- Monitorowania stanu pacjenta (wentylacja noworodka, hipoksja, w trakcie znieczulenia ogólnego i zaraz po wybudzeniu oraz podczas ustalania konieczności wprowadzenia tlenoterapii)
